27 juni 2022

Hoe je in 5 stappen je fietsstimuleringsbeleid succesvol maakt.

  • #Fietsstimulering
  • #Mobiliteitsbeleid
  • ‘Als het maar niet over zadelhoesjes en fietsbellen gaat.’

    Als kersverse partner van 3pm ben ik begonnen met een fietsstimuleringsproject voor een gemeente in Zuid-Holland. Een brainstorm met collega en mede-fietspromotor Roel leek me een gezellige start.

    Think again.

    Met zijn armen over elkaar en een frons om bang van te worden kijkt hij me aan via zijn webcam. Dit is toch die gast die altijd zo vriendelijk fietsers staat aan te moedigen met een grote fopduim?

    ‘Het lijkt wel alsof fietsstimulering alleen maar om gadgets en lollige acties draait’, zegt hij. ‘Je krijgt mensen toch niet aan het fietsen door ze een zadelhoesje te geven. We willen gedrag beïnvloeden.‘

    ‘Klopt’, zeg ik.

    In mijn vorige leven als UX specialist deed ik niks anders dan gedrag beïnvloeden, maar dan vooral het gedrag op een beeldscherm. De principes van Robert Cialdini waren altijd mijn leidraad. Het blijkt een rode draad in mijn leven. Dat oneindig complexe gedrag van de homo sapiens – ook binnen de mobiliteitswereld – vind ik gewoon ontzettend interessant.

    Dus ik grijp mijn kans: ‘Luister Roel. Een cadeautje zoals een zadelhoesje noemen we een interventie. Zo’n interventie kán werken, maar alleen als een onderdeel van een goed doordacht fietsstimuleringsproject.’

    Het begint met de doelgroep: wie moet meer fietsen?

    En ja, je moét kiezen, want een random actie gericht op alles en iedereen, dat werkt niet. Dus wie moet er meer gaan fietsen? Gaat het om forenzen, schoolkinderen, senioren of bezoekers van de voetbalclub? Hoe concreter je antwoord, hoe concreter je fietsstimuleringsbeleid. Want als je weet wie je doelgroep is dan kun je ook de volgende vraag beantwoorden.

    Wat weerhoudt de doelgroep om meer te fietsen?

    Er zijn mensen die niet naar hun werk fietsen omdat hun haar dan in de war raakt. Serieus! Maar er zijn ook betere redenen waarom mensen niet of weinig fietsen. Niet kunnen fietsen bijvoorbeeld. Of het ontbreken van veilige fietsroutes. Er zijn mensen die eenvoudigweg geen fiets hebben. Vooringenomenheid kan ook een reden zijn: ‘het regent vaak’ of ‘fietsen is voor lozers’. Allemaal redenen om niet te fietsen, allemaal redenen waar je een positieve draai aan kunt geven door beïnvloeding.

    Kies de geschikte beïnvloedingstechnieken voor je fietsstimuleringsbeleid

    Als je weet wat de doelgroep weerhoudt om te fietsen, kun je technieken kiezen om dat gedrag te beïnvloeden. In hun boek Het gedragsveranderingswiel (een praktische methode voor het ontwerpen en evalueren van interventies en beleid gericht op gedragsverandering) onderscheiden de auteurs er negen. Kies die technieken die passen bij de redenen waarom de doelgroep niet of te weinig fietst:

    • Voorlichting: kennis of begrip vergroten, bijvoorbeeld door verkeerslessen op basisscholen te geven.
    • Overtuiging: met een campagne of communicatie kun je de doelgroep aanzetten tot actie. Bijvoorbeeld deze campagne van de KNVB om fietsen naar de voetbalclub te stimuleren.
    • Beloning: geef een werknemer 19 cent per gefietste kilometer en 10 voor iedere kilometer met de auto en de kans is groot dat de werknemer vaker de fiets pakt.
    • Dwang: volgens mij zetten we nog niet veel dwangmiddelen in om mensen op de fiets te krijgen. Mijn zoon denkt daar over een paar jaar waarschijnlijk anders over. Die gaat natuurlijk verplicht op de fiets naar school, voetbal én muziekles.
    • Training: bij voorlichting ging het om kennis, bij training gaat het om het aanleren van vaardigheden. Fietsen bijvoorbeeld, maar het kan ook gaan om een basiscursus fietsonderhoud of fietsen op een e-bike, wederom afhankelijk van de doelgroep.
    • Beperking: regels gebruiken om mensen te stimuleren het doelgedrag te vertonen. Er zijn bijvoorbeeld werkgevers die medewerkers die op fietsbare afstand wonen, geen toegang tot de autoparkeergarage geven.
    • Aanpassen van de omgeving: de Schoolstraat is een voorbeeld van het aanpassen van de omgeving. De straat wordt aan het begin en einde van de schooldag tijdelijk afgesloten voor gemotoriseerd verkeer om zo fietsers en voetgangers een veilige, rustige en prettige schoolomgeving te bieden.
    • Ambassadeurschap: goed voorbeeld doet goed volgen. Of het nou je ouders zijn, je voetbaltrainer of je afdelingshoofd. Als zij fietsen, is het voor jou ook een beetje meer vanzelfsprekend. Een level hoger hebben we het over rolmodellen. Mark Rutte is een heleboel niet, maar wel een internationaal rolmodel als het gaat om fietsen naar het werk.
    • Facilitering: middelen bieden of belemmeringen wegnemen zodat mensen kunnen fietsen. Het Kinderfietsenplan van de ANWB zorgt voor fietsen voor kinderen die er geen hebben omdat er thuis geen geld voor is. Een spiegel, kam en föhn op het werk, kan de forens die bang is voor zijn kapsel over de streep halen.

    Kies de interventies

    Stel een pakket van interventies samen waarin de geschikte beïnvloedingstechnieken uit de vorige stap zijn verwerkt. Maak gebruik van bestaande interventies of ontwikkel nieuwe en doe dit vooral samen met relevante deskundigen. Wij helpen graag 😉.

    En dan aan de slag met de interventies en maatregelen

    Maar niet te snel. Denk van tevoren na over hoe je het effect van je interventies gaat meten, want over die effecten krijg je altijd vragen. Dus doe een nulmeting, een 1 meting en een 2 meting. En denk van tevoren ook na over de timing. Het heeft weinig zin om in de zomervakantie fietsen naar school te stimuleren of fietsen naar de voetbalclub tijdens de winterstop.

    Waar te beginnen met je fietsstimuleringsbeleid?

    Wij hebben speciaal voor gemeenten die fietsstimuleringsbeleid willen maken een aanpak ontwikkeld volgens bovenstaand stappenplan. Die aanpak kunnen we in een workshop van 2 dagen aanbieden. Zo bouwen we samen het fietsstimuleringsbeleid van jouw gemeente. Wil je ook verder kijken dan fietsbellen, zadelhoesjes en duimen opsteken? Neem dan contact met ons op.

    Roel met duim omhoog voor fietsers voor blog over fietsstimuleringsbeleid

    Wil je nog meer lessen?

    Lees dan het boek van Thalia en Marco. Of schakel 3PM in en sla twee vliegen in een klap: wij vertellen je onze lessen en je krijgt het boek van ons cadeau.

    Partner & adviseur

    Laurens Boex

    laurens@3pm.nl

    blog

    Hoe maak je thuiswerkbeleid – en voorkom je gedoe met de fiscus en de Arbowet?

    Close

    Cookie instellingen

    Door op "cookies accepteren" te klikken, gaat u akkoord met het opslaan van cookies op uw apparaat om sitenavigatie te verbeteren, sitegebruik te analyseren en te helpen bij onze marketinginspanningen.

    cookies accepteren

    Els

    Vegter

    Adviseur

    Els is een strategisch denker maar kent ook de details van de operationele praktijk van complexe organisaties. Het verbinden van visie en beleid aan de dagelijkse realiteit van mensen, processen en systemen is wat haar betreft de kunst aan het ontwikkelen van echt goed mobiliteitsbeleid.

    Via de studie culturele antropologie en een HR opleiding is Els (1979) de HR wereld ingerold. Ze heeft zich gespecialiseerd in de meer ‘harde’ kant van HR. Processen, systemen en data. Zorgen dat de basis voor medewerkers op een slimme manier goed geregeld is. Mobiliteit kwam voor het eerst op haar HR agenda in het Amsterdamse stadsziekenhuis OLVG. Innovatief mobiliteitsbeleid werd, door een groeiend tekort aan zorgprofessionals en een oververhitte woningmarkt in een autoluwe stad, een belangrijke arbeidsvoorwaarde. Als manager HR Services is onder leiding van Els in 2021 een compleet nieuw mobiliteitsbeleid neergezet. Haar interesse en enthousiasme voor het vakgebied mobiliteit én de samenwerking met 3PM is hier geboren. Sinds 2023 werkt zij als adviseur samen met 3PM.

    "Ik ben een fanatieke woon-werk fietser. Al 15 jaar fiets ik minstens 20 kilometer per werkdag. Ooit maakte ik een kort uitstapje naar een baan met een leaseauto en sindsdien weet ik dat ik de voordelen van elke dag buiten zijn, bewegen en een voorspelbare reistijd nooit meer wil missen. Een fiets is voor mij overigens puur een vervoermiddel. Voor sport of hobby zul je mij niet op een fiets zien"

    Tobias

    van den Briel

    Partner & adviseur

    Tobias richt zich graag op de complexere en strategische mobiliteitsvraagstukken van werkgevers. Het ontwikkelen van nieuw mobiliteitsbeleid voor grote werkgevers is zijn specialiteit. En dan van begin tot eind. Dus tot en met business case en implementatie.

    Duurzaamheid. Iets specifieker; duurzame mobiliteit. Hét favoriete onderwerp van Tobias (1977). De wetenschap dat reizen een stuk slimmer en schoner kan. Tijdens zijn studie Technische Bestuurskunde aan de Universiteit Twente specialiseerde hij zich in de maatschappelijke effecten van mobiliteit. Hoe verplaatsen we ons en wat betekent dat voor ons en onze omgeving? Bij het economisch adviesbureau Decisio in Amsterdam leerde hij hier goede business cases en kosten-batenanalyses van te maken. Zijn focus verschoof in die tijd naar werknemersmobiliteit. Met zijn team hielp hij honderden werkgevers – varierend van productiebedrijven tot stichtingen – met vragen op het gebied van reizen van, naar en voor het werk. In 2012 verliet hij Decisio om samen te werken met Roel, het begin van 3PM.

    "Ik ben niet zo’n fietsfanaat als de rest van 3PM. Zo heb ík geen idee wat een Sturmey Archer naaf is. Maar ik geniet wel volop van mijn Stromer, een speed pedelec. Daarmee kan ik al mijn afspraken in mijn omgeving op de fiets doen. Wát een vrijheid. Nooit meer afhankelijk van de verkeersdrukte maar gewoon gaan! Mijn afspraken buiten bereik van mijn speed pedelec doe ik zoveel mogelijk met de combinatie trein en ov-fiets."

    Roel

    Lenoir

    Partner & adviseur

    Roel is van de inhoud. Als het gaat om reizen van, naar en voor het werk dan kent hij alle ins en outs. En als hij ze niet kent, dan vindt hij dat hij ze moet kennen. Ook op fiscaal gebied komt hij een heel eind.

    Roel (1967) is opgeleid als econometrist. De harde kant van de economie zullen we maar zeggen. Hij leerde modellen maken en prognoses van vervoersstromen. Maar hij leerde vooral goed analyseren, verbanden leggen en complexe zaken begrijpelijk maken. Cijfermatig staat Roel dus zijn mannetje. Maar hij schrijft het ook graag voor je op. Nog liever komt hij jou helpen om jouw mensen duurzaam en gezond naar het werk te krijgen. In zijn eerste baan bij Rijkswaterstaat rekende hij aan de Betuweroute en de sluizen van IJmuiden. Daarna – bij KPMG – bleef mobiliteit zijn vakgebied. Hij werkte in adviestrajecten rond marktwerking in het openbaar vervoer en de fusie tussen NS Cargo en Deutsche Bahn.

    "De fiets is een dingetje bij mij. Naast die van mijn gezinsleden staan er zeven van mij in de garage en die maken samen meer kilometers per jaar dan mijn auto. Als ik een vrijwiel hoort tikken, moet ik altijd even kijken welke fiets voorbij rijdt. En als het aan mij lag, ging elke blog van 3PM over de fiets. Ik geloof écht dat de fiets de oplossing is voor alle wereldproblemen."

    Laurens

    Boex

    Partner & adviseur

    Het werk van Laurens focust zich op dit moment op mobiliteitsadviezen voor werkgevers gericht op verduurzaming. Daarnaast richt hij zich op het fietsbeleid van overheden.

    Laurens (1981) verbindt 3PM met de creatieve wereld. Door zijn achtergrond in de creatieve sector vertaalt hij onze ideeën en ambities – maar ook die van onze klanten – naar nieuwe oplossingen. Zo bedacht en ontwikkelde hij samen met Soigneur Agency de Fietspas010, de campagne ikfietsbeschaafd en de podcastserie Het Fietspadgesprek. In 2012 richtte hij Rodesk op, een digital designbureau dat zich specialiseerde in UX design. Eind 2019 verkocht hij Rodesk om zich volledig te richten op duurzame mobiliteit en fietsstimulering.

    “Ik wil iets bijdragen aan een toekomstbestendige samenleving en mobiliteit speelt daar een grote rol in. Mijn drijfveer is gericht op actieve mobiliteit en de bijdrage die dit kan leveren aan iedereen die naar zijn werk reist. Daar wilde ik meer mee en de samenwerking met 3PM lag dan ook voor de hand. De gedragskant van mobiliteit vind ik het meest interessant, hoe kunnen we reisgedrag positief beïnvloeden om een socialere en gezondere wereld te creëren."

    Paul

    Hoffschult

    Partner & adviseur

    Paul is de verbinder. Zowel van mensen als ideeën. Hij begeleidt veranderingsprocessen rond mobiliteit bij werkgevers en overheden zonder de inhoud uit het oog te verliezen. Hij zet zijn brede mobiliteitskennis en netwerk in binnen deelmobiliteit, duurzame logistiek en mobiliteitsadvies bij werkgevers.

    Paul (1973) is een ondernemende adviseur op het gebied van duurzame mobiliteit. Hij helpt werkgevers en overheden met het realiseren van duurzaamheidsambities op het gebied van mobiliteit. Dat kan het stimuleren van de fiets zijn, maar ook de uitrol van deelmobiliteit of Zero Emissie Stadslogistiek. Altijd met een brede blik en verbindende aanpak. Paul werkte aan de oprichting van het Instituut voor Duurzame Mobiliteit en was daar ook programmamanager Het Nieuwe Rijden en werkte bij overheden aan fietsstimulering voor een duurzame gedragsverandering. Daarvoor was hij supply chain manager in de luchtvaart, food, farmacie, en auto-industrie. Hij werkt al jaren samen met 3PM en is begin 2019 aangesloten als partner.

    "Natuurlijk ben ik net als Tobias, Laurens en Roel een groot liefhebber van de fiets. In 2019 deed ik nog mee aan de Marmotte. Maar ik kan wel zeggen dat ik me weet te onderscheiden van mijn collega’s: ik vlieg!"