10 jaar 3PM. 10 lessen over mobiliteit die we nooit hebben gedeeld.

Steekt een hert de weg over of rijden wij dwars door zijn bos heen? Die vraag was een schop onder de kont van mijn denken over mobiliteit. Ik las ‘m in een boek van Thalia Verkade en Marco te Brömmelstroet. Een leerzaam boek voor iedereen die wel eens gebruik maakt van de weg.

3PM bestaat 10 jaar en we vroegen ons af wat wij in die 10 jaar nog meer geleerd hebben. Leerpunten die we nog niet eerder met je gedeeld hebben. Lees maar:

De Nederlandse fiscus houdt van fietsen naar het werk

“Hoezo 19 cent per kilometer, hoezo ov volledig vergoed?” Een Britse klant met kantoren in Zürich, Düsseldorf, Amsterdam en Londen vond het Nederlandse reiskostenbeleid best lastig. “In Londen krijgt niemand reiskostenvergoeding. Het ov is er zó duur, dat medewerkers een persoonlijke lening afsluiten voor hun treinabonnement. En dan die fiets van jullie. My goodness. Ik ken geen ander land met zoveel fiscale mogelijkheden om het fietsen naar het werk te stimuleren.”

Uitproberen helpt

“Ik woon in Leiden, mijn zoon gaat in Rijpwetering naar school.” Zo schrijft een deelnemer aan een van onze e-bikeprobeeracties op het evaluatieformulier. Ze mocht een week lang een e-bike uitproberen. “Ik ging dagelijks met de auto via Rijpwetering naar Leiden. Met de e-bike weet ik zeker dat ik op tijd op mijn werk ben. Ik heb er een gekocht.”

Uitproberen van het alternatief is een van de effectiefste manieren om iemands gedrag te veranderen. En dan niet een uurtje, maar bij voorkeur een week of zelfs twee weken.

Echte verandering doet eerst een beetje pijn

Als we willen dat mensen minder vliegen, moeten we niet treinen aantrekkelijker maken, maar vliegen onaantrekkelijker. Betaald parkeren invoeren, helpt om mensen op de fiets of in het ov te krijgen. Een binnenstad wordt aantrekkelijker om in te wonen en te verblijven als je ‘m autoluw maakt. Kijk maar naar Ljubljana, Den Haag of Barcelona. Voel je ‘m? Echte verandering vraagt om maatregelen waar mensen niet meteen om staan te juichen, maar later wel.

De gedragsexpert als excuustruus

Tien jaar geleden was het de communicatie-expert. Nu is het de gedragsexpert die het mag fixen. Alle ballen op nudging, framing en campagnes omdat de bestuurder niet wil zeggen dat iemand die 3 kilometer van het werk woont niet met de auto moet reizen. Het inschakelen van een gedragsexpert is het ontlopen van bestuurlijke verantwoordelijkheid.

Moeten we het nog hebben over de zelfrijdende auto?

De auto blijft een auto, of íe nou op benzine rijdt, elektrisch of zelfrijdend is. Er komen er alleen maar meer. Dus in welke verschijningsvorm dan ook, een andere auto is nooit de oplossing voor het autoprobleem.

Joehoe, de techniek kan ons redden

Nee, we gaan niet minder reizen, nee we gaan niet minder vliegen. We reizen al eeuwen over de hele wereld zo’n 70 tot 90 minuten per dag. Dit reistijdbudget verandert nauwelijks. Dat is de wet van Brever. We gaan alleen maar sneller en verder reizen en dat moet schoner, duurzamer en veiliger. Kan dat? Wij twijfelen er soms aan. Gelukkig zijn er in ons vakgebied ook optimisten. Maarten Steinbuch en Carlo van de Weijer zijn twee optimisten verbonden aan de TU Eindhoven. In een aflevering van Tegenlicht lieten ze zien hoe mobiliteit in de toekomst minder beslag kan leggen op de planeet, de economie en de samenleving. Met een pleidooi voor de fiets, een kritische blik op de hyperloop en een hoopgevend verhaal over CO2. Zo overtuigend als het wereldkampioenschap van Max Verstappen in 2022.

En deelmobiliteit dan?

Verkopen we onze eigen auto en gaan we autodelen met mensen uit de buurt? Wij betwijfelen dat. Auto’s worden steeds goedkoper en gaan steeds langer mee. Zeker nu de verbrandingsmotor vervangen wordt door de elektromotor. Een deelauto is een alternatief voor de tweede of derde auto voor een gezin in de stad.

En deelscooters en deelstepjes? Dat zijn nog steeds verlieslatende speelgoedvoertuigen voor luie adolescenten. Vroeger reden ze op een gare omafiets naar het bankje in het park. Nu op de Check of de Felix. Het enige succesvolle deelvoertuig op 2 wielen is en blijft de ov-fiets.

We moeten naar de boardroom

Wij van 3PM willen de wereld veranderen. Nou ja, een stukje van de wereld dan. Meer ov, meer fiets en lopen, minder fossiele auto en meer thuiswerken. Dat is wat we willen bereiken en dat ging in het begin moeizaam. We gaven adviezen, we schreven stappenplannen en we vertrokken weer. Net zoals de schoonmaker. Het huis is even op orde en een dag later liggen er weer haren in het doucheputje. Er verandert niet echt iets.

“We moeten naar de boardroom boys”, riep Tobias. En dat hebben we gedaan. We hebben geleerd dat veranderingen in organisaties slagen als de directie vanaf het begin betrokken is en beslissingen neemt die medewerkers begrijpen.

En vergeet de ‘P’ van Profit niet

De P’s van People en Planet zitten in onze naam, maar ook die van Profit. En dat is niet zomaar. Hoe duurzaam de ambities ook zijn, bestuurders beslissen niets zonder inzicht in kosten. Gelukkig kunnen we een beetje rekenen. Dus we kunnen laten zien wat de kosten zijn van dat mobiliteitsbudget, die aangepaste kilometervergoeding of de nieuwe fietsregeling. Sommige bestuurders gaan daar best ver in en vragen om een business case. Het kan allemaal, want rekenen,.. dat vinden we best leuk.

Wil je nog meer lessen?

Lees dan het boek van Thalia en Marco. Of schakel 3PM in en sla twee vliegen in een klap: wij vertellen je onze lessen en je krijgt het boek van ons cadeau.

De foto van het hert is van Kipp Teague. De afbeelding met de auto’s vonden we op Twitter